Grot żelazny broni drzewcowej z Pikulic

Zardzewiały, uszkodzony grot włóczni o liściowatym kształcie, wykonany z żelaza.

Żelazny grot broni drzewcowej z Pikulic k/Przemyśla. Schyłek I do początku III w. n.e. Archeologiczna kultura przeworska, okres wpływów rzymskich. Grot o szerokim i dość cienkim, wygiętym łukowato liściu z wyraźnie zaznaczonym żeberkiem o całkowitej długości 37 cm. Wierzchołek i górna część noszą ślady zniszczeń korozyjnych. Ośmioboczna, lekko rozszerzająca się ku wylotowi tuleja z zachowanym nitem osiąga wymiary 17 cm. Centralną powierzchnię liścia grotu ozdobiono obustronnie jednakowym ornamentem negatywowym w postaci wybijanych tłoczkiem punktów. W części środkowej, po obu stronach żeberka, biegną pasma puncowanych kropek tworzących wygięte linie. Kolejną część motywu zdobniczego tworzą obustronne, łukowate pasy złożone z nachodzących na siebie trójkątów, których wewnętrzne pola ozdobiono równoległymi wykropkowanymi liniami. Ostatnią, zewnętrzną partię ornamentu tworzą symetryczne, wygięte pasy kolejnych trójkątów. Są one naprzemiennie wypełnione zdobieniem w postaci wybijanych punktów, bądź też ich pozbawione. Część górna ornamentu została zniszczona przez korozję. Zabytek odnaleziono w 1967 r. na terenie starej cegielni nr 12 w Pikulicach pod Przemyślem na głębokości ok. 3 m jako pojedyncze znalezisko archeologiczne. Z terenów Polski znamy ponad trzydzieści grotów posiadających podobny ornament. Zdobienie w postaci tzw. negatywowych trójkątów można interpretować jako objaw wpływów kultury wielbarskiej (gocko-gepidzkiej) na wschodnią strefę kultury przeworskiej. Według najnowszych analiz geometryczne wzory o pionowym przebiegu mogą symbolizować parę smoków bądź węży (czasami dwugłowych). Wolutowe zakończenia motywu można interpretować jako ich głowy. Ponadto zdobienie w postaci negatywowych trójkątów może przypominać paszcze mitycznych zwierząt pełne zębów bądź też charakterystycznie zdobioną skórę węży. Przedstawienia par przeplatających się smoków znane były w kulturze Celtów i w Skandynawii. W mitologiach wielu ludów te legendarne stworzenia często ukazywano jako wielkie węże i łączono ze światem wodnym. Symbolizowały również potęgę, władzę i autorytet oraz mądrość, siłę i waleczność. Z drugiej strony były uosobieniem chaosu, złych mocy i zniszczenia. Te wszystkie atrybuty dobrze wpisują się w świat wartości wojowników, których broń zdobiły. Jeszcze inna możliwa interpretacja ornamentu to przedstawienie pioruna (na egzemplarzach pozbawionych elementu wolutowego). Dekoracja grotu z Pikulic prezentuje typ mieszany zdobienia, w którym przy żeberku zastosowano wzór parkietowy, a następnie zabytek ozdobiono motywem klasycznym. Tym samym jego chronologię można zawęzić do pierwszej połowy II w. n.e.