Na Wzgórzu Zamkowym w Przemyślu znajdują się pozostałości zespołu pałacowego z rotundą. Ich rekonstrukcję ukazano na makiecie prezentowanej na wystawie. Gipsowa rekonstrukcja została wykonana w skali 1:100 na podstawie koncepcji profesora Pianowskiego. Kompleks architektoniczny składa się z prostokątnego budynku rezydencjonalnego (palatium) o wymiarach 33,6 x 15 m oraz jednoapsydowej rotundy prostej o średnicy zewnętrznej 11,2 m i wewnętrznej 7,6 m. Podkowiasta apsyda skierowana jest na północny wschód i ma średnicę zewnętrzną sięgającą 7,9 m oraz wewnętrzną 4,5 m. Założenie to nawiązuje do tradycji tzw. wielkich auli połączonych z budowlą centralną z emporą, a jego wzniesienie wiązane jest z końcem panowania Bolesława Chrobrego oraz rządami Mieszka II (lata 1018-1031). Rotunda posiadała cztery okrągłe w rzucie, wolno stojące podpory o trzonach o średnicy 80 cm oraz trapezowate filary przyścienne. Prawdopodobnie dźwigały one drugi poziom pomieszczenia (emporę bądź górną kaplicę bezpośrednio połączoną z palatium). Wejście do wnętrza świątyni umieszczono od strony północnej. Budowla zapewne pełniła funkcję zarówno kaplicy pałacowej, jak i świątyni grodowej. Wraz z budynkiem reprezentacyjnym/mieszkalnym tworzyła jeden kompleks architektoniczny rozplanowany na osi północny zachód-południowy wschód. Budynek palatium był niegdyś podzielony na kilka pomieszczeń: aulę pałacową z szeregiem filarów kamiennych, mniejsze pomieszczenie oraz tzw. „korytarz”. Mury budowli wzniesiono w technice opus emplectum z płaskich płyt ziarnistego piaskowca. Lica wymurowano z kamieni obrabianych w podłużne płyty tworzących układ warstwowy nazywany „petit appareil allongé”. Wnętrze wypełniono otoczakami, płaskimi kamieniami, bryłami piaskowca i zlepieńca zalanymi zaprawą wapienną z domieszką piasku, żwiru, polepy i węgli drzewnych. Część rotundy pod wejściem od północnej strony została zbudowana w technice opus spicatum, a fragment południowo-zachodniej ściany z otoczaków wiązanych gliną. Zespół pałacowy, gdzie kaplica integralnie związana jest z budowlą pałacową nawiązuje do wielkopolskich kompleksów piastowskich. Przemyskie założenie architektoniczne reprezentuje fazę przejściową pomiędzy podobnymi zespołami znanymi z Ostrowa Lednickiego i Giecza a II palatium krakowskim. Nawiązuje do budownictwa karolińskiego oraz monumentalnej architektury ottońskiej i salickiej. Wybudowanie kompleksu zapewne miało na celu podkreślenie dominacji polskiej dynastii w świeżo przyłączonym regionie. Prawdopodobnie zespół architektoniczny funkcjonował krótko i został rozebrany już w 2 połowie XI w. bądź 1 połowie XII w., najpóźniej zaś w 2 połowie XIII lub w XIV w.
Zespół rotunda-palatium
