Wczesnośredniowieczne amfory z grodu przemyskiego

W przemyskiej kolekcji muzealnej znajduje się zbiór obejmujący około 600 fragmentów amfor pochodzących z okolic Wzgórza Zamkowego. Na wystawie zaprezentowano niewielką część tego rodzaju ceramiki: uchwyty – imadła oraz części górne (czyli wylewy) naczyń. Napływ amfor na teren ziemi przemyskiej nastąpił we wczesnym średniowieczu (pomiędzy XI a XIII wiekiem). Amfory zwane również korczagami, co w języku ruskim oznacza baniasty garnek, były naczyniami przeznaczonymi do przechowywania bądź przewozu substancji sypkich (zboża) lub płynnych (oliwa, wino białe i czerwone). Niekiedy transportowano w nich soloną rybę, sos rybny, miód, kadzidło i żywicę terebintową, a także płynną smołę. Amfory nie pełniły roli handlowej, lecz były pewnego rodzaju zestandaryzowanymi pojemnikami produkowanymi w celu dalekosiężnego przewozu towarów masowych. Zwykle miały wrzecionowatą, wydłużoną formę o przewężonej szyjce i lekko rozchylonym wylewie. Posiadały również płaską stopkę lub wydłużoną, spiczastą podstawę. Czasami miały bardziej baniasty kształt. W górnej części umieszczano symetrycznie dwa uchwyty – imadła. Amfory niekiedy zdobiono malowidłami o motywach geometrycznych bądź figuralnych. Stosowano też inny ornament w postaci serii równoległych bądź falistych żłobkowań. W ten sposób ozdobiono wiele fragmentów amfor znalezionych na Wzgórzu Zamkowym. Poszczególni wytwórcy oznaczali swoje wyroby pieczęciami i znakami (stemplami) umieszczanymi na imadle lub szyjce, a które umożliwiały ich zidentyfikowanie. Niekiedy na amforach można zauważyć inskrypcje (graffiti) z opisem ich zawartości. Wytwórcy nadawali nieco inne kształty swoim produktom i używali surowca o innym składzie, dzięki czemu można określić ich przeznaczenie oraz ośrodek garncarski, w którym je wyprodukowano. Otwór amfory zamykano specjalnym czopem, który zapobiegał wydostaniu się zawartości na zewnątrz. Spiczasty koniec służył do wbijania jej w ziemię bądź do umieszczenia na specjalnej kratownicy, ułatwiając sprawny przewóz towarów (np. na statkach). Amfory wytwarzano od X w. p.n.e. aż do końca średniowiecza. Od połowy XIII w. naczynia sukcesywnie zastępowano drewnianymi beczkami. We wczesnym średniowieczu tereny Przemyśla i okolic należały do Księstwa Halicko-Wołyńskiego, które utrzymywało bliskie kontakty z Rusią Kijowską oraz Bizancjum. Pozostałości amfor są jednym z materialnych świadectw politycznej i kulturalnej współpracy tych państw.