Obraz tablicowy „Święta Rodzina” Niderlandy

Obraz „Święta Rodzina” jest jedynym przykładem niderlandzkiego malarstwa tablicowego w zbiorach Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej. Dzieło wykonane zostało przez nieznanego malarza w 2. połowie XV wieku, namalowane temperami na dębowych deskach. To obraz o bardzo spokojnej i przemyślanej kompozycji, w której nie ma rzeczy niepotrzebnych, a każdy detal odgrywa swoją rolę. Kompozycja jest zagęszczona, zamknięta w pionowym prostokącie, ma ona niemal charakter teatralnej sceny, co podkreśla gest uniesionych przez anioły zasłon. Na pierwszym planie, na szerokim tronie z wysokim oparciem nakrytym czerwonym namiotowym baldachimem siedzą Święta Anna z Marią. Obie trzymają nagie Dzieciątko stojące na kolanach Matki Boskiej, tworząc grupę św. Anny Samotrzeć. Warto zwrócić uwagę na wdzięczne odchylenie ciała Marii, przywodzące na myśl tzw. styl pięknych Madonn w rzeźbie gotyckiej, charakteryzujący się m.in. eleganckim, „esowatym” wygięciem sylwetki Matki Boskiej trzymającej Dzieciątko. Na obrazie Maria podaje Jezusowi owoc, symbol odpuszczenia grzechu pierworodnego. Nieskrępowana, niczym nie przesłonięta nagość Jezusa ma podkreślać Jego człowieczeństwo. Mały Jezus stanowi oś kompozycji, którą przedłuża Gołębica Ducha Świętego unosząca się nad Jego głową. Po bokach oparcia tronu, za plecami kobiet stoją dwaj mężczyźni. Ten po prawej, to św. Józef, po lewej zaś, za plecami św. Anny, stoi św. Joachim. Pomocą w identyfikacji postaci są napisy na brzegu baldachimu i nad głową Marii i Dzieciątka. Patrząc na kompozycję obrazu zwraca uwagę jego uporządkowanie i symetria. Poszczególne postaci wyznaczają linie, które przecinają się w miejscu Gołębicy, która jest łącznikiem świata niebieskiego i ziemskiego. To Ona wskazuje, że nagi chłopczyk baraszkujący na kolanach Matki jest Synem Boga, Mesjaszem, który zmaże grzech pierworodny. Warto zwrócić uwagę na nakrycia głów mężczyzn i św. Anny, to filcowa czapka założona na kaptur u św. Józefa oraz czerwony czepiec zakrywający uszy, okryty dodatkowo tkaniną u św. Joachima oraz biała chusta z podwiką na głowie św. Anny. Takie nakrycia noszone były w północnej Europie w XV wieku.