Skarb ozdób brązowych z Przędzela

Prezentowany skarb odnaleziony został na początku XX wieku w miejscowości Przędzel gmina Rudnik w województwie podkarpackim. Szczegółowe informacje dotyczące miejsca odnalezienia i okoliczności nie są znane. Skarb datowany jest na środkowy okres epoki brązu i mieści się w przedziale czasowym pomiędzy 1200-1100 r. p.n.e. Wymiary naszyjników sięgają od 13,5 – 16,8 cm średnicy i 0,8-1 cm grubości pręta. Średnica bransolet od 7,6 – 8,4 cm, grubość od 1,5 – 1 cm. Najbardziej okazały naszyjnik zamknięty ma średnice ok. 25 cm oraz 2,4 cm grubości. Pojęcie „skarb” dotyczy znaleziska odnalezionego gromadnie, w skład którego wchodzi grupa cennych przedmiotów złożonych celowo w jednym miejscu. Deponowanie ich w ziemi mogło odbywać się z różnych powodów, między innymi ekonomicznych, politycznych, kultowych oraz socjologicznych. Skarb z Przędzela zaliczany jest do tzw. „horyzontu Sieniawa”. Jest to zespół znalezisk gromadnych datowany w wąskich ramach czasowych, występujący na terenie Polski południowo-wschodniej w zasięgu tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Najbardziej charakterystyczne dla tej grupy są masywne naszyjniki zamknięte inaczej nazywane wielkimi kręgami, określane typem Sieniawa. Znamienne dla tego horyzontu są również naszyjniki otwarte o zwężających się końcach i o ornamencie pasm ukośnie biegnących kresek na przemian z motywem jodełki oraz podobnie zdobione bransolety z końcami założonymi na siebie. Ze względu na brak wiernych analogii na innych obszarach, określić je można jako formę lokalną. Regionalny zasięg sugeruje możliwość istnienia ośrodka metalurgicznego specjalizującego się w wyrobie ozdób tego typu przez ludność tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Na zespół przedmiotów pochodzących z Przędzela składa się dziesięć zabytków. Wszystkie z nich to ozdoby obręczowe: trzy naszyjniki otwarte, sześć bransolet oraz naszyjnik zamknięty. Egzemplarze są zdobione. Niestety posiadają mocno zniszczone powierzchnie w skutek czego ornament jest bardzo słabo widoczny. Ozdoby zapewne pełniły funkcje użytkową. Całość tworzy wyjątkowy komplet ozdób. Naszyjnik zamknięty wykonany został poprzez odlanie na jądrze glinianym. Zarówno naszyjniki jak i bransolety zostały odlane w formach niszczejących, techniką na wosk tracony.