Wazy nadsańskie

Czarna, gliniana misa z epoki prehistorycznej, ozdobiona geometrycznym wzorem

Eksponowane na wystawie trzy wazy odnalezione zostały w miejscowości Przędzel, Kopki, gm. Rudnik nad Sanem oraz w miejscowości bliżej nieokreślonej. Naczynia są starannie wykonane z oryginalnym zdobnictwem typowym dla tego typu zabytków. Nieznacznie różnią wielkością i formą. Wymiary poszczególnych waz niewiele różnią się od siebie. Ich wysokość mieści się w przedziale od 28,9-23,1 cm, średnica wylewu od 28-20,7 cm, średnica brzuśca od 29-21,1 cm, średnica dna od 9-7,1 cm. Datowanie od VIII – VI/V w. p.n.e. Jednym z podstawowych wytworów garncarskich społeczności tarnobrzeskiej kultury łużyckiej są naczynia wykonane w tzw. stylu nadsańskim. Pojęcie to obejmuje grupę naczyń (wazy, misy, dzbany) wykazującą charakterystyczne zależności taksonomiczne i stylistyczne. Największe skupienie naczyń wykonanych w tym stylu zidentyfikowano w północnej strefie objętej osadnictwem tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Naczynia te w większości wykorzystywano w celach funeralnych, jednakże ich fragmenty znajdowane są niekiedy na osadach. Ich występowanie na stanowiskach o charakterze osadowym, najpewniej związane jest z fazą wytwórczą. Terminem waza nadsańska określane są naczynia o specyficznych cechach zarówno morfologicznych, stylistycznych jak i technologicznych. Posiadają rozbudowany profil (najczęściej dwustożkowaty bądź delikatnie zaokrąglony brzusiec) i wydzieloną, lejkowato rozchyloną szyjkę. Jest to grupa naczyń mocno zróżnicowana pod względem formy i proporcji. Były bogato zdobione w uszka bądź pseudouszka umieszczane u nasady szyi, guzki na załomie brzuśca oraz ornament rytych kresek układających się w skośnie zakreskowane czworokąty lub trójkąty, którym w niektórych przypadkach towarzyszyły odciski okrągłego stempelka. Zewnętrzna powierzchnia waz najczęściej ma ciemną barwę, która nadaje im dodatkowy walor estetyczny i wyraźnie podkreśla charakterystyczny ornament na naczyniu.